بی ارزش ترین پول دنیا و ضعیف ترین اقتصاد جهان

در حالی که دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای معتبر، نقشی محوری در مبادلات بین‌المللی ایفا می‌کنند، گروهی از ضعیف‌ترین ارزهای جهان با چالش‌های جدی مواجه‌اند. این چند ارز ضعیف جهان، که غالبا به عنوان “ضعیف ترین” یا “کم ارزش ترین” ارزهای جهان شناخته می‌شوند، اغلب متعلق به کشورهایی هستند که با مشکلات اقتصادی عمیقی دست و پنجه نرم می‌کنند.

آنچه در این مطلب خواهید خواند:

کاهش شدید ارزش این پول‌ها نه تنها نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب اقتصادی این کشورهاست، بلکه تأثیرات منفی قابل توجهی بر زندگی روزمره مردم، قدرت خرید و جایگاه این کشورها در اقتصاد جهانی دارد.

از طرفی، پیش‌بینی‌ها حاکی از رشد چشمگیر بازار جهانی ارز است. انتظار می‌رود ارزش این بازار با نرخ رشد مرکب سالانه ۱۰.۳۱ درصدی، تا سال ۱۴۰۷ (۲۰۲۸) به ۵۱۶.۴۸ میلیارد دلار برسد. همچنین، معامله‌گران روزانه با ایجاد نقدینگی و حفظ لیست قیمت ثابت، نقش مهمی در شکل‌دهی به این بازار دارند.

۱۰مورد از ضعیف ترین ارزهای جهان؛ کدام کشورها با بحران ارزی مواجه‌اند؟

۱. پوند لبنان (LBP)

پول لبنان، یکی از ضعیف ترین ارزهای جهان، روزهای سختی را می‌گذراند. امروز، هر پوند لبنانی فقط ۰.۰۰۰۰۱۱ دلار (قیمت ممکن است در آینده تغییر کند) آمریکا می‌ارزد. این یعنی ارزش پول لبنان به‌شدت کاهش یافته است. دلیل این اتفاق، مشکلات بزرگ اقتصادی لبنان است. بیکاری زیاد، مشکلات جدی بانک‌ها، ناآرامی‌های سیاسی و تورم بسیار بالا (بیش از ۲۰۰ درصد) از جمله این مشکلات هستند.

بهترین جفت ارزها برای ترید در ۲۰۲۳ | کدام جفت ارز را ترید کنم؟

این مشکلات از سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹) شروع و با شیوع کرونا و انفجار بزرگ بندر بیروت در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) بدتر شد. کاهش ارزش پول لبنان باعث شد که مردم این کشور برای خرید چیزهای ضروری زندگی مشکل داشته باشند.

به طور کلی، پول لبنان در برابر تغییرات اقتصاد جهانی بسیار آسیب‌پذیر است و اتفاقات سیاسی و اقتصادی خارج از لبنان تأثیر زیادی بر ارزش این پول می‌گذارند. عواملی مانند تجارت جهانی، تورم بسیار بالا و ناامنی‌های سیاسی در منطقه، همگی بر پول لبنان اثر گذاشته‌اند. بحران مالی باعث شد که پس از سال‌ها درگیری و تصمیم‌های اشتباه اقتصادی، ارزش پول لبنان به شدت کاهش یابد.

۲. ریال ایران (IRR)

ریال ایران در میان ضعیف ترین ارزهای جهان قرار دارد. در بازار غیررسمی، حدود ۶۰ هزار ریال برابر با ۱ دلار آمریکا مبادله می‌شود. کاهش ارزش ریال از انقلاب ۱۳۵۷ آغاز شد. این کاهش ارزش به دلایلی مانند ناآرامی‌های سیاسی، تحریم‌های اقتصادی و رشد بازار ارز غیررسمی رخ داد.

البته، تورم بسیار بالا، بیکاری زیاد و کمبود سرمایه‌گذاری خارجی در ۴۰ سال گذشته باعث کاهش مداوم ارزش ریال شده‌اند. ایران در سال ۱۳۹۴، با قدرت‌های جهانی به توافقی هسته‌ای دست یافت. هدف این توافق کاهش تحریم‌ها علیه ایران بود و این امر باعث بهبود اوضاع و ثبات نسبی ریال شد. اما در سال ۱۳۹۷، آمریکا ادعا کرد ایران برنامه هسته‌ای خود را ادامه می‌دهد. 

در این مقاله، فهرستی از ۱۹ ارز دیجیتال پرجستجو در اواخر سال ۱۴۰۱ و اوایل سال ۱۴۰۲ را که توسط مجموعه ایران بروکر گردآوری شده، معرفی می‌کنیم.

درنتیجه، تحریم‌ها دوباره افزایش یافت و دسترسی ایران به بازارهای جهانی محدود شد. ایران دیگر نمی‌توانست نفت صادر کند، که ۶۹ درصد درآمد سالانه‌اش را تشکیل می‌داد. این مسئله باعث کسری بودجه زیادی شد و صنایع دیگر مانند فلزات و پتروشیمی نیز با محدودیت روبرو شدند.

۳. دانگ ویتنام (VND)

دانگ ویتنام در رتبه سوم ضعیف‌ترین ارزهای جهان قرار دارد و با نرخ ۲۵،۴۶۰ دانگ به ازای هر دلار آمریکا مبادله می‌شود. علیرغم پیشرفت‌های اقتصادی چشمگیر ویتنام در دهه‌های اخیر، ارز این کشور به دلیل نرخ تورم بالا و وابستگی شدید به صادرات، همچنان آسیب‌پذیر است. 

دولت ویتنام تلاش کرده است تا از طریق اقداماتی مانند تنظیم سیاست‌های نرخ ارز و اعمال سیاست‌های پولی سختگیرانه‌تر، دانگ را تثبیت کند، اما این ارز همچنان در برابر دلار آمریکا با مشکل مواجه است.

مالیات ارز دیجیتال | بهترین و بدترین کشورها برای مالیات رمز ارزها

ارزش دانگ ویتنام تحت تأثیر عواملی مانند نرخ بهره، نرخ تورم، رشد اقتصادی و فعالیت‌های صادرات و واردات قرار دارد. به عنوان مثال، اگر ویتنام با تورم شدید مواجه باشد، ارزش دانگ ویتنام (VND) در مقایسه با سایر ارزهای اصلی ممکن است کاهش یابد. از سوی دیگر، اگر اقتصاد کشور به طور پایدار در حال رشد باشد و سرمایه خارجی را جذب کند، ارزش VND ممکن است افزایش یابد.

۴. لئون سیرالئون (SLE)

لئون، پول کشور سیرالئون، چهارمین ارز ضعیف جهان است. هر دلار آمریکا حدود ۲۰،۹۶۹ لئون ارزش دارد. اقتصاد سیرالئون با مشکلات زیادی روبروست، از جمله تورم بالا، فقر گسترده و نبود تنوع اقتصادی. این کشور بیشتر به فروش الماس و محصولات کشاورزی وابسته است، که باعث می‌شود ارزش پولش با تغییر قیمت‌های جهانی بالا و پایین شود.

تورم بالا در سیرالئون یک مشکل همیشگی است. از خرداد ۱۳۹۵ تا آذر ۱۳۹۹، ارزش هر لئون از ۰.۰۰۰۲۵ دلار به ۰.۰۰۰۱ دلار کاهش یافت. سیرالئون یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و بیشتر به کمک‌های خارجی متکی است. 

طبق آمار سازمان ملل، بیش از نیمی از مردم این کشور (حدود ۵۷ درصد) زیر خط فقر زندگی می‌کنند. رشد اقتصادی کم، که از ۲۱ درصد در سال ۱۳۹۴ به ۳.۷ درصد در سال ۱۳۹۷ رسید، وضعیت فقر را بدتر کرده است.

۵. کیپ لائوس (LAK)

کیپ، واحد پول رسمی لائوس، در زمره ضعیف‌ترین ارزهای جهان جهان قرار دارد. ارزش آن در برابر دلار آمریکا بسیار پایین است، به طوری که هر دلار معادل ۲۲،۰۷۷.۱۴ کیپ مبادله می‌شود. این ضعف ارزی ریشه در ساختار اقتصادی لائوس دارد.

اقتصاد لائوس به شدت به بخش کشاورزی و استخراج منابع طبیعی وابسته است. این وابستگی، کیپ را در مقابل تغییرات قیمت‌های جهانی مواد خام بسیار آسیب‌پذیر کرده است. هر نوسان در بازارهای جهانی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر ارزش کیپ داشته باشد.

عدم تنوع اقتصادی و نرخ تورم بالا نیز از دیگر عوامل تضعیف‌کننده کیپ هستند. این عوامل باعث شده‌اند ارزش کیپ به طور مداوم کاهش یابد و قدرت خرید مردم لائوس تحت فشار قرار گیرد.

در سال‌های اخیر، نوسانات شدید ارزش کیپ، چالش‌های جدیدی را ایجاد کرده است. گاهی ارزش این ارز تا ۱۵ درصد در مقابل ارزهای معتبر جهانی مانند دلار و یورو تغییر کرده است. این بی‌ثباتی دو روی سکه است: از یک سو، فرصت‌هایی را برای معامله‌گران ارز ایجاد می‌کند، اما از سوی دیگر، می‌تواند برای افراد عادی و کسب‌وکارهای کوچک خطرات جدی به همراه داشته باشد.

۶. روپیه اندونزی (IDR)

اندونزی، با وجود پیشرفت‌های اقتصادی قابل توجه، همچنان با چالش‌های ارزی دست و پنجه نرم می‌کند. همچنین، روپیه، واحد پول این کشور، با مشکلات متعددی مواجه است که ارزش آن را تحت فشار قرار داده‌اند.

عوامل متعددی در تضعیف روپیه نقش دارند:

• کاهش ذخایر ارزی: این امر توانایی بانک مرکزی برای حمایت از ارزش روپیه را محدود می‌کند.
• خطر خروج سرمایه: نگرانی‌های اقتصادی می‌تواند باعث خروج سرمایه‌گذاران خارجی شود.
• وابستگی به صادرات مواد خام: نوسانات قیمت جهانی این مواد، مستقیماً بر ارزش روپیه تأثیر می‌گذارد.
• بی‌ثباتی سیاسی: این عامل اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد.
• تأثیرات همه‌گیری کرونا: این بحران جهانی، رشد اقتصادی اندونزی را کند کرده است.

با این حال، اندونزی همچنان یکی از اقتصادهای پیشرو در منطقه جنوب شرق آسیا محسوب می‌شود. مقامات مالی کشور تلاش‌های گسترده‌ای برای حمایت از ارزش روپیه انجام می‌دهند، اگرچه تاکنون نتایج چشمگیری حاصل نشده است.

۷. پوند سوریه (SYP)

پوند سوریه به شدت تحت تأثیر جنگ داخلی جاری در این کشور قرار گرفته است، که منجر به کاهش ارزش قابل توجه این ارز شده است. یک دلار آمریکا معادل ۲,۵۱۲.۵۳ پوند سوریه است، که آن را به یکی از ضعیف‌ترین ارزهای جهان تبدیل می‌کند. این درگیری اقتصاد، تجارت، سرمایه‌گذاری و دسترسی به ارز خارجی را مختل کرده است، که همگی به کاهش ارزش پوند کمک کرده‌اند.

با تشدید تحریم‌های کشورهای غربی علیه دمشق، ارزش پوند سوریه شروع به کاهش کرد. کاهش حواله‌ها نیز بر پوند تأثیر گذاشت و بسیاری از سوری‌ها برای محافظت از سرمایه‌گذاری‌های خود شروع به خرید دلار کردند.

۸. سوم ازبکستان (UZS)

سوم ازبکستان هشتمین ارز ضعیف است، به طوری که ۱ دلار آمریکا معادل ۱۲,۵۹۰ سوم است. اقتصاد ازبکستان در بازیابی از دوران شوروی کند بوده است و تورم بالا، بیکاری و فساد همگی به کاهش ارزش سوم کمک کرده‌اند. وابستگی این کشور به صادرات کالا و تنوع اقتصادی محدود نیز ارز آن را در برابر شوک‌های خارجی آسیب‌پذیر کرده است.

در ابتدا نرخ تبدیل ثابتی بین دلار آمریکا (USD) و سوم ازبکستان (UZS) وجود داشت. اما در سپتامبر ۲۰۱۷ (شهریور ۱۳۹۶)، بانک مرکزی ازبکستان مکانیسم نرخ ارز شناور کنترل‌شده را معرفی کرد که به UZS اجازه می‌داد در پاسخ به عوامل بازار خارجی تنظیم شود. 

سوم ازبکستان در طول زمان دوره‌هایی از کاهش ارزش و تورم را تجربه کرده است. البته، دولت ازبکستان اقداماتی را برای تشویق رشد اقتصادی و تثبیت ارز انجام داده است.

۹. فرانک گینه (GNF)

فرانک گینه در رده نهم ضعیف‌ترین ارزهای جهان قرار دارد. هر دلار آمریکا برابر با ۸،۶۰۹ فرانک گینه است. گینه با وجود داشتن منابع طبیعی غنی مانند بوکسیت، طلا و الماس، با مشکلات اقتصادی زیادی روبروست. تورم بالا، فقر گسترده و نبود تنوع اقتصادی، عواملی هستند که به ضعیف شدن فرانک گینه کمک کرده‌اند. همچنین، بی‌ثباتی سیاسی و فساد نقش مهمی در کاهش ارزش این ارز داشته‌اند.

تاریخچه فرانک گینه روایتگر چالش‌های اقتصادی این کشور آفریقایی است. این ارز که زمانی با فرانک فرانسه برابری می‌کرد، به تدریج ارزش خود را از دست داد. ناتوانی دولت در مهار تورم، عامل اصلی این سقوط ارزش بود. 

دولت گینه در سال ۱۳۶۴ تلاش کرد با انتشار اسکناس‌های جدید، ثبات اقتصادی را بازگرداند. اما این اقدام با موانع جدی روبرو شد. بی‌ثباتی سیاسی، حکومت نظامی و ناآرامی‌های اجتماعی، تلاش‌های اصلاحی را خنثی کردند. به طور کلی، علی‌رغم تلاش‌های مکرر برای بهبود وضعیت اقتصادی، فرانک گینه همچنان یکی از ضعیف‌ترین ارزهای جهان باقی مانده است. 

۱۰. گوارانی پاراگوئه (PYG)

گوارانی، پول رسمی پاراگوئه، در رده دهم ضعیف‌ترین ارزهای جهان قرار دارد. ارزش این پول به قدری پایین است که هر دلار آمریکا برابر با ۷،۵۴۰ گوارانی است. 

اقتصاد پاراگوئه با مشکلات متعددی روبروست که همگی در تضعیف ارزش گوارانی نقش داشته‌اند:

•  تورم بالا: افزایش مداوم قیمت‌ها، قدرت خرید گوارانی را کاهش داده است.
• فساد گسترده: این مسئله مانع رشد اقتصادی سالم و جذب سرمایه‌گذاری شده است.
•  کیفیت پایین آموزش: این عامل بر توانایی نیروی کار و بهره‌وری اقتصادی تأثیر منفی گذاشته است.
• نرخ بالای بیکاری: بیکاری گسترده به کاهش تولید و رشد اقتصادی منجر شده است.

این عوامل در طول زمان دست به دست هم داده‌اند تا گوارانی را به یکی از ضعیف‌ترین ارزهای جهان تبدیل کنند.

نتیجه‌گیری

ضعیف‌ترین ارزهای جهان، آینه‌ای از چالش‌های عمیق اقتصادی کشورهایشان هستند. این ضعف ارزی معمولا ریشه در مشکلاتی چون بی‌ثباتی سیاسی، تورم بالا و محدودیت در دسترسی به ارزهای خارجی دارد. 

ناآرامی‌های سیاسی، اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داده و جذابیت ارز ملی را کم می‌کند. از سوی دیگر، تورم بالا قدرت خرید پول را هم در داخل و هم در خارج از کشور تضعیف می‌کند و چرخه معیوبی از کاهش ارزش و بی‌ثباتی اقتصادی ایجاد می‌کند. 

همچنین، کمبود ذخایر ارزی یا تحریم‌های اقتصادی، توانایی کشورها را در حفظ ارزش پول ملی و مشارکت در اقتصاد جهانی محدود می‌کند. درک این عوامل برای سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران بسیار مهم است، زیرا به آنها کمک می‌کند تا تصویر دقیق‌تری از وضعیت اقتصادی یک کشور داشته باشند و تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند.

سؤالات متداول 

منبع: https://www.forbes.com/uk/advisor/investing/currencies/top-10-weakest-currencies-in-the-world/