بازده متوسط یکی از مفاهیم کلیدی در بازارهای مالی است که هر سرمایهگذاری باید در مورد آن بداند. این شاخص که عملکرد یک دارایی یا سبد سرمایهگذاری را در طول زمان نشان میدهد، معمولاً بهصورت درصد بیان میشود و نشاندهنده تغییرات ارزش سرمایهگذاری در یک دوره مشخص است. در این مقاله از ایران بروکر به طور دقیق مفهوم «بازده متوسط» را بررسی کرده و کاربردهای آن را برای سرمایهگذاران بیان میکنیم. همراه ما باشید.
بازده متوسط چیست؟
بازده متوسط (Average Return) به میانگینِ مجموعه سودهایی که در طی یک مدت ایجاد میشوند اشاره دارد. بازده متوسط به همان روشی که میانگین ساده محاسبه میشود، به دست میآید؛ اعداد با یکدیگر جمع میشوند و سپس عدد بهدستآمده بر تعداد تقسیم میشود.
به عنوان مثال، فرض کنید که یک دارایی در طی پنج سال بازدهیهای زیر را دارد: ۱۲٪، ۸٪، ۱۰٪، ۵٪ و ۲۰٪. پنج بازده سالانه با هم جمع میشوند و سپس بر ۵ تقسیم میشوند تا میانگین بازده سرمایهگذاری در این پنج سال محاسبه شود. متوسط بازده سالانه در این مثال ۱۱ درصد به دست میآید.

دوره زمانی مورد استفاده برای محاسبه میانگین بازده بسیار مهم است. بسته به ماهیت ابزار سرمایهگذاری میتواند روزانه، ماهانه، سالانه یا هر بازه زمانی دیگری باشد. ضمن اینکه بازده متوسط اطلاعاتی در مورد ریسک یا نوسانات یک ابزار سرمایهگذاری ارائه نمیدهد. دو صندوق یا سبد پرتفوی با بازده متوسط یکسان ممکن است سطح ریسک متفاوتی داشته باشند.
در حالی که «بازده متوسط» خلاصهای از عملکرد تاریخی یک سوژه سرمایهگذاری را ارائه میدهد، توالی یا زمان بازده آن را نشان نمیدهد. علاوه بر این، سود مرکب را در نظر نمیگیرد، که میتواند به طور قابل توجهی بر نتیجه کلی سرمایهگذاری تأثیر بگذارد. برای دید بهتر و جامعتر از عملکرد ابزار سرمایهگذاری، متوسط بازده اغلب همراه با معیارهای دیگر استفاده میشود. همچنین باید به این نکته توجه کنید که میانگین بازده گذشته لزوماً نشاندهنده عملکرد آینده آن نیست. عوامل خارجی مختلف، شرایط بازار و رویدادهای اقتصادی میتوانند به طور قابل توجهی بر بازده آتی تأثیر بگذارند.
روشهای اندازهگیری بازده سرمایهگذاری
در بازارهای مالی، برای ارزیابی عملکرد داراییها، صندوقها و به طور کلی ابزارهای سرمایهگذاری، از چندین روش اندازهگیری بازده استفاده میشود. در اینجا به چند مورد از مهمترین این روشها اشاره میکنیم:
1. بازده متوسط: همانطور که در بخش ابتدایی گفتیم، این نوع بازده سرمایهگذاری با جمع کردن تمام بازدهها در یک دوره مشخص و تقسیم آن بر تعداد بازدهها محاسبه میشود. این روش یک میانگین ساده است، اما ممکن است در صورت نوسان زیاد بازدهها، نتایج گمراهکنندهای به دست دهد.
بازده متوسط = جمع بازدهها / تعداد بازده

2. نرخ رشد: این معیار درصد افزایش یا کاهش از ارزش اولیه (BV) به ارزش نهایی (EV) را اندازهگیری میکند. این نرخ نشان میدهد که یک ابزار سرمایهگذاری در یک دوره خاص چقدر رشد کرده است.
نرخ رشد = BV – EV / B
3. میانگین هندسی (نرخ بازده وزنی زمان – TWRR): این روش نرخ رشد ترکیبی یک سرمایهگذاری را در طول زمان محاسبه میکند و تأثیر نوسانات را در نظر میگیرد. این معیار معمولاً برای مقایسه عملکرد سرمایهگذاریها دقیقتر است.

فرمول میانگین هندسی: (∏(1 + rᵢ)))^(1 / n) – 1)
نکته: در اینجا rᵢ نماینده بازدههای سالهای مختلف هست.
اگر نگاهی به میانگین بازده تاریخی بیندازیم، میفهمیم که شاخص دقیقتر، میانگین هندسی است. بازده هندسی همیشه کمتر از بازده متوسط است. یکی از مزایای استفاده از بازده هندسی این است که نیازی به آگاهی از مبالغ دقیق سرمایهگذاری ندارد.
این روش محاسبه بازده کاملاً بر روی خود ارقام بازده متمرکز است و هنگام بررسی عملکرد دو یا چند ابزار سرمایهگذاری در دورههای مختلف، مقایسه پهلو به پهلو را ارائه میکند.
4. نرخ بازده وزنی پولی (MWRR): که به آن نرخ بازده داخلی (IRR) نیز گفته میشود، این معیار زمان و اندازه وجوه ورودی و خروجی از یک ابزار سرمایهگذاری را در نظر میگیرد. این نرخ بر اساس پول واقعی سرمایهگذاری شده و برداشت شده محاسبه میشود و برای ارزیابی پرتفویهایی با جریانهای نقدی متغیر بسیار مفید است.

مقایسه معیارهای بازده سرمایهگذاری
در زیر به مقایسه انواع روشهای اندازهگیری نرخ بازده سرمایهگذاری پرداختهایم:
• میانگین هندسی معمولاً کمتر از میانگین حسابی است زیرا اثر مرکب را در نظر میگیرد و برای ارزیابی عملکرد بلندمدت سرمایهگذاریها مناسبتر است.
• MWRR برای ارزیابی عملکرد سرمایهگذاریهای شخصی که جریانهای نقدی نامنظم دارند مفید است، در حالی که TWRR برای ارزیابی عملکرد مدیران صندوقها بدون تأثیر جریانهای نقدی خارجی ایدئال است.
درک این معیارها به شما کمک میکند تا تصمیمات بهینهای بر اساس اهداف و وضعیت جریان نقدی خود بگیرید. هر یک از این روشها بسته به نیاز شما کاربرد دارند.
موارد استفاده و محدودیتهای معیار بازده متوسط
میانگین متوسط به سرمایهگذار یا تحلیلگر درباره بازده گذشته یک سهام یا اوراق بهادار اطلاعات میدهد. این شاخص همچنین میتواند بازدهی مجموعهای از شرکتها را به ما نشان دهد. ضمن اینکه بازده متوسط با بازده سالانه یکسان نیست و سود مرکب را در نظر نمیگیرد.
محاسبه بازده متوسط آسان است، اما این شاخص چندان دقیق نیست. برای محاسبات دقیقتر بازده سرمایهگذاری، تحلیلگران و سرمایهگذاران اغلب از میانگین هندسی یا بازده موزون پول استفاده میکنند.

تفاوت بازده متوسط با بازده سالانه
بسیاری از سرمایهگذاران به بازده سالانه سرمایهگذاری خود نگاه میکنند. بازده سالانه، که به عنوان بازده هندسی نیز شناخته میشود، با بازده متوسط یکسان نیست زیرا در بازده سالانه «نوسانات» نیز در نظر گرفته میشود.
بازده متوسط در واقع میانگین حسابی تمام بازدههای سالانه است. این میانگین به طور معمول بالاتر از بازدههای سالانه است، حتی زمانی که انحراف معیار صفر باشد. این موضوع به دلیل خاصیت همواری (Smoothing) موجود در بازدههای سالانه است.
هر چه انحراف معیار بزرگتر باشد، اختلاف بین بازده متوسط و بازدههای سالانه بیشتر خواهد بود؛ به عبارت دیگر، نوسانات بیشتر در بازدهها میتواند باعث شود که بازدههای متوسط تصویر بهتری از عملکرد واقعی سرمایهگذاری ارائه دهد و این اختلاف میتواند به سرمایهگذاران کمک کند تا درک بهتری از ریسک و پتانسیل سوددهی سرمایهگذاریهای خود داشته باشند.
مزایای استفاده از بازده متوسط
در ادامه به مزایای استفاده از بازده متوسط میپردازیم:
انعطافپذیری در دوره زمانی مورد تحلیل
هر افق زمانی که سرمایهگذار تعیین میکند، میتواند پس از محاسبه بازده متوسط پوشش داده شود. هر سرمایهگذار افق زمانی خاص خود را دارد (اینکه سرمایهگذار با چه سرعتی میخواهد از بازار خارج شود).
حذف نقاط خارج از محدوده
فرمول بازده متوسط به کاهش تأثیر نقاط خارج از محدوده در دادهها کمک میکند. این موضوع به خصوص زمانی مفید است که عملکرد بلندمدت یک سرمایهگذاری را ارزیابی میکنیم، زیرا یک سال زیانده ممکن است تحت تأثیر چندین سال سودده قرار گیرد؛ به عبارت دیگر، همه سرمایهگذاریها شامل ریسک هستند و نرخ بازده مورد انتظار به طور ضمنی با در نظر گرفتن تأثیر ملموس آن بر بازده سرمایهگذاری به طور ضمنی، به ریسک میپردازد. در میزان پولی که یک سرمایهگذاری برای صاحبانش ایجاد میکند، رویدادهای یکبارهای که بر بازده سرمایهگذاری تأثیر میگذارند به اندازه الگوهای تدریجی و ثابت مهم نیستند.
روشی ساده برای مقایسه
یک مقایسه ساده بین انواع مختلف سرمایهگذاری توسط فرآیند متوسط نرخ بازده امکان پذیر است.
معایب متوسط نرخ بازده
علیرغم اینکه بازده متوسط به دلیل ساده و کارآمد بودن آن ترجیح داده میشود، دارای اشکالات زیادی است. این شاخص سرمایهگذاریهای متعددی که ممکن است به هزینههای سرمایه متفاوتی نیاز داشته باشند را حساب نمیکند. در نتیجه هزینههای بالقوهای که بر درآمد تأثیر میگذارد نادیده گرفته میشود. در عوض فقط بر جریانهای نقدی مورد انتظار ناشی از هجوم سرمایه تمرکز میکند.
نرخ سرمایهگذاری مجدد نیز در «بازده متوسط» در نظر گرفته نمیشود. در عوض به طور ضمنی دلالت بر این دارد که جریانهای نقدی بالقوه را میتوان با نرخهای نزدیک به نرخ بازده داخلی دوباره ایجاد کرد. جدای از این، «بازده متوسط» ارزش زمانی پول را در نظر نمیگیرد، یعنی صد دلار امروز ارزش بیشتری نسبت به شاید یک سال دیگر دارد. در نتیجه سرمایهگذاران و همچنین تحلیلگران معمولاً از بازده موزون نقدی یا میانگین هندسی بهعنوان معیار جایگزین استفاده میکنند، زیرا نقصهای مذکور مختص بازده متوسط هستند.

آیا قبل از سرمایهگذاری باید میانگین بازده ابزار سرمایهگذاری را در نظر بگیرید؟
در حالی که مهم است به خاطر داشته باشید که عملکرد گذشته تضمینی برای نتایج آینده نیست، بازدههای تاریخی ممکن است انتظارات منصفانهای را در طول زمان در مورد پیشرفت سرمایهگذاری ایجاد کنند. متوسط بازده سالانه طی 15 سال گذشته یکی از دقیقترین معیارهای سنجش نتایج آینده است. نتایج کوتاهمدت بسیار متفاوت است و حتی نگاه کردن به 10 سال گذشته همیشه تصویر کاملی را نشان نمیدهد.
جمع بندی
تحلیلگران مالی و همچنین سرمایهگذاران به ابزارهایی برای ارزیابی و مقایسه ابزارهای سرمایهگذاری نیاز دارند. مقایسه انواع بسیار متفاوت سرمایهگذاری، از سهام و اوراق قرضه گرفته تا املاک و مستغلات، کالاها و ارزهای خارجی، میتواند مستلزم این باشد. قبل از تصمیمگیری برای تعهد پول به یک سرمایهگذاری خاص، رویکرد نرخ متوسط بازده یکی از راههایی است که سرمایهگذاران در مورد گزینههای خود اطلاعات کسب میکنند. نرخهای بازده میتوانند بینشی از عملکرد تاریخی داراییها ارائه کنند و به سرمایهگذار یا تحلیلگر حس خوبی از آنچه میتوان انتظار داشت، ارائه دهد. بازده متوسط یک نسبت ساده است که این بینش را در مورد بازده تاریخی یک سهام یا اوراق بهادار یا میزان بازده یک سبد یک شرکت ارائه میدهد.
سوالات متداول
بازده متوسط چیست؟
بازده متوسط، میانگین نرخ بازده یک سرمایهگذاری در طول یک دوره زمانی مشخص است. این معیار به سرمایهگذاران کمک میکند تا عملکرد تاریخی یک دارایی یا سبد سرمایهگذاری را ارزیابی کنند.
چگونه بازده متوسط محاسبه میشود؟
برای محاسبه بازده متوسط، ابتدا بازده سالانه هر سال را محاسبه کرده و سپس این بازدهها را جمع کرده و بر تعداد سالها تقسیم میکنیم. همچنین میتوان از فرمول میانگین هندسی برای محاسبه استفاده کرد که تأثیر نوسانات را بهتر منعکس میکند.
آیا بازده متوسط همیشه نمایانگر عملکرد واقعی ابزار سرمایهگذاری است؟
خیر، بازده متوسط ممکن است تحت تأثیر نقاط خارج از محدوده یا نوسانات شدید قرار گیرد و بنابراین نمیتواند همیشه نمایانگر عملکرد واقعی یک سوژه سرمایهگذاری باشد. استفاده از معیارهای دیگر مانند میانگین هندسی میتواند دقیقتر باشد.
چه تفاوتی بین بازده متوسط و بازده وزنی وجود دارد؟
بازده متوسط یک میانگین ساده از نرخهای بازده است، در حالی که بازده وزنی به میزان سرمایهگذاری در هر دارایی توجه دارد و بر اساس وزنهای مختلف محاسبه میشود. این امر میتواند تأثیر بیشتری از داراییهای بزرگتر بر روی کل سبد ایجاد کند.
چرا باید به بازده متوسط توجه کنیم؟
بازده متوسط میتواند بینشهای خوبی درباره عملکرد تاریخی یک سرمایهگذاری ارائه دهد و به سرمایهگذاران کمک کند تا تصمیمات آگاهانهتری در مورد انتخابهای آینده خود بگیرند.
آیا در بازده متوسط نوسانات در نظر گرفته میشود؟
خیر، بازده متوسط نوسانات را در نظر نمیگیرد و ممکن است نتایج را تحت تأثیر قرار دهد. برای ارزیابی نوسانات، معیارهایی مانند انحراف معیار یا بتا باید مورد استفاده قرار گیرند.
آیا میتوان از بازده متوسط برای مقایسه کلاسهای دارایی مختلف استفاده کرد؟
بله، بازده متوسط میتواند به عنوان یک ابزار مفید برای مقایسه عملکرد کلاسهای دارایی مختلف، مانند سهام، اوراق قرضه و املاک استفاده شود.
چه مدت زمانی برای محاسبه بازده متوسط مناسب است؟
معمولاً برای ارزیابی عملکرد بلندمدت، دورههای زمانی ۵ تا ۱۰ ساله مناسب هستند. با این حال، برای تحلیلهای کوتاهمدت، دورههای یک ساله نیز قابل قبول است.
آیا هزینههای سرمایهگذاری در محاسبه بازده متوسط لحاظ میشود؟
خیر، هزینههای سرمایهگذاری معمولاً در محاسبه بازده متوسط لحاظ نمیشوند؛ بنابراین باید به هزینهها توجه کرد تا تصویر دقیقی از عملکرد واقعی سرمایهگذاری به دست آید.
آیا میتوان از بازده متوسط برای پیشبینی آینده استفاده کرد؟
در حالی که بازده متوسط میتواند الگوهای تاریخی را نشان دهد، اما نباید به عنوان یک ابزار قطعی برای پیشبینی آینده استفاده شود، زیرا شرایط بازار و عوامل اقتصادی ممکن است تغییر کنند.
نظرات کاربران