تصور کنید سیستمی وجود دارد که می‌تواند اطلاعات شما را به‌طور شفاف در سراسر دنیا ذخیره کند و دست هیچ کس جز خودتان به آن نرسد، چه پارادوکس جالبی! این دقیقاً کاری است که بلاکچین انجام می‌دهد. فناوری‌ای که امروز مرزهای تجارت، مالی، بهداشت و حتی هنر را جا‌به‌جا کرده و انقلابی در نحوه اعتماد و تبادل داده‌ها به وجود آورده است. با ما همراه باشید تا فناوری بلاک چین به زبان ساده را با تمام کاربردها، مزایا و معایب برای شما شرح دهیم.
بلاک چین چیست؟
بلاک چین به زبان ساده یک پایگاه داده است که اطلاعات را به‌صورت غیرمتمرکز و توزیع شده در سراسر شبکه به‌صورت بلاک ثبت و ذخیره می‌کند و معمولاً امکان تغییر یا دست کاری در آن وجود ندارد. در بلاکچین، هزاران نود یا گره (Node) وجود دارد که دارای نسخه‌ای از دفتر کل و مسئول بررسی و اعتبارسنجی تراکنش‌های شبکه هستند و پس از هر تراکنش جدید، نسخه دست نودها به‌روزرسانی میشود. دقیقاً ترکیب همین ویژگی‌ها باعث ایجاد انقلابی در دنیای دیجیتال شده است.
تاریخچه بلاک چین
تاریخچه بلاک چین به سال ۱۹۹۱ باز می‌گردد. زمانی که استوارت هابر و دبلیو اسکات استورنتا، برای جلوگیری از تغییر و دست کاری در اسناد ثبت شده در فضای دیجیتال، آن را معرفی کردند. هرچند بلاکچین در سال ۲۰۰۸ با معرفی بیت کوین توسط فردی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو به کاربرد واقعی خود رسید و به‌طور گسترده از آن استفاده شد.
پس از گذشت ۶ سال، در ۲۰۱۴ نابغه‌ای روسی کانادایی به‌نام ویتالیک بوترین، با ارائه یک وایت پیپر، بلاکچین اتریوم را معرفی کرد که به نوبه خود انقلابی در صنعت بلاکچین بود. زیرا شبکه اتریوم قابلیت‌هایی فراتر از شبکه بیت کوین داشت از جمله؛ قراردادهای هوشمند، برنامه‌های مالی غیرمتمرکز، توکن‌های غیرمثلی و متاورس.
اما اتریوم باوجود قابلیت‌های گسترده، همچنان مشکل سرعت پایین و کارمزد بالای تراکنش‌ها را دارد. هرچند تیم توسعه‌دهنده آن دائم درحال ارائه به‌روزرسانی‌هایی برای بهبود کارایی شبکه هستند. البته تاریخچه بلاک چین فقط به این دو ختم نمی‌شود. امروزه شبکه‌های جدیدتری ایجاد شده‌اند که توانسته‌‌اند نقاط ضعف اتریوم را به نقاط مثبت خود تبدیل کنند؛ مانند سولانا و کاردانو.
بلاک چین چگونه کار می کند؟
برای درک فناوری بلاکچین، ابتدا باید بدانیم که این شبکه چگونه داده‌ها را ذخیره و ایمن‌سازی می‌کند. بلاکچین در اصل یک دفترکل توزیع‌شده (Distributed Ledger) است که اطلاعات تراکنش‌ها را در قالب زنجیره‌ای از بلاک‌ها ذخیره می‌کند. این ساختار باعث میشود داده‌ها شفاف، غیرقابل تغییر و قابل‌ردیابی باشند.
بلاک
هر بلاک در بلاک چین شامل مجموعه‌ای از تراکنش‌های تأییدشده، هش بلاک قبلی، زمان ثبت (Timestamp) و عددی به نام نانس (Nonce) است. این اجزا باعث می‌شوند بلاک‌ها به یکدیگر متصل شده و زنجیره‌ای امن و منسجم از داده‌ها ایجاد شود. در صورت تغییر کوچک‌ترین بخش از داده‌ها، هش بلاک نیز تغییر می‌کند و زنجیره از هم گسیخته میشود؛ همین ویژگی، امنیت بلاک چین را تضمین می‌کند.
فرایند انجام تراکنش در بلاک چین
زمانی که فردی یک تراکنش را آغاز می‌کند، این تراکنش بلافاصله وارد بلاک نمی‌شود. ابتدا در شبکه منتشر و در بخشی به نام Mempool ذخیره میشود تا نودها آن را بررسی کنند. اگر تراکنش معتبر باشد، به نودهای دیگر ارسال میشود و سپس ماینرها یا اعتبارسنج‌ها (بسته به نوع الگوریتم اجماع شبکه) آن را در بلاک بعدی قرار می‌دهند.
ماینرها و اعتبار سنج ها
در بلاک چین‌هایی که از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کنند، مانند بیت کوین، ماینرها با استفاده از توان پردازشی خود سعی می‌کنند عددی به نام نانس (Nonce) را پیدا کنند که در ترکیب با داده‌های بلاک، هش معتبری تولید کند.
هش معتبر باید با شرایط تعیین‌شده شبکه (مثلاً داشتن تعداد مشخصی صفر در ابتدای آن) مطابقت داشته باشد. پس از یافتن نانس صحیح، بلاک جدید ایجاد و به زنجیره اضافه میشود و سایر نودها نیز آن را تأیید می‌کنند.
در الگوریتم‌های دیگر مانند اثبات سهام (Proof of Stake – PoS)، این وظیفه به‌جای ماینرها بر عهده اعتبارسنج‌ها (Validators) است که با قفل‌کردن بخشی از سرمایه خود، امنیت شبکه را حفظ می‌کنند.
هش (Hash)
هش حاصل اجرای یک تابع رمزنگاری روی داده‌های بلاک است و مانند اثرانگشت برای هر بلاک عمل می‌کند. هیچ دو بلاکی هش یکسانی ندارند. اگر کسی بخواهد حتی یک بایت از اطلاعات بلاک را تغییر دهد، هش آن بلاک نیز تغییر می‌کند و دیگر با زنجیره‌ی اصلی سازگار نخواهد بود. این ویژگی، یکی از دلایل اصلی غیرقابل‌تغییر بودن بلاک چین است.
نود (Node)
نودها، یا همان گره‌های شبکه، دستگاه‌هایی هستند که نسخه‌ای کامل یا جزئی از بلاکچین را ذخیره می‌کنند و در اعتبارسنجی تراکنش‌ها و بلاک‌ها نقش دارند. هر نود، تراکنش‌های جدید را بررسی کرده و در صورت معتبر بودن، آن‌ها را در شبکه منتشر می‌کند تا اجماع بین سایر نودها شکل گیرد.
وقتی بلاک جدیدی ایجاد و تأیید میشود، تمامی نودها نسخه خود را از دفترکل به‌روزرسانی می‌کنند. این فرایند موجب تمرکززدایی (Decentralization) میشود و باعث می‌گردد هیچ فرد یا سازمانی کنترل کامل شبکه را در اختیار نداشته باشد.
ویژگی های بلاک چین چیست
بلاک چین دارای خصوصیات ویژه‌ای است که آن را برای طیف وسیعی از امور، قابل استفاده و مناسب می‌کند. در ادامه به معرفی و بررسی ویژگی‌های بلاک چین می‌پردازیم.
غیرمتمرکز
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بلاک چین، غیرمتمرکز بودن آن است، یعنی تمامی داده‌ها در سراسر شبکه توزیع شده‌اند. البته توزیع اطلاعات در سراسر شبکه به این معنا نیست که سایر کاربران میتوانند به داده‌های شما دسترسی داشته باشند. به‌عنوان مثال به‌جای آن‌که اطلاعات در یک هارد مرکزی نگهداری شوند، در هزاران هارد در سراسر جهان ثبت و هر کاربر تنها با رمز عبور و کلید خصوصی خود می‌تواند به آن‌ها دسترسی پیدا کند.
بلاک چین دارای الگوریتم اجماع است
از آن‌جاکه شبکه بلاکچین تحت نظارت فرد واحدی نیست، پس باید الگوریتمی وجود داشته باشد تا بتوان طبق نظر و تأیید اکثریت شرکت‌کنندکان آن شبکه، تصمیم‌گیری کرد، به این فرایند اجماع می‌گویند. در فناوری بلاک چین تا زمانی که بیشتر نودها با یک تراکنش موافقت نکنند، بلاک جدید ایجاد نمی‌شود. هر بلاکچین دارای یک الگوریتم اجماع است که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به الگوریتم اجماع اثبات کار در بیت کوین و اثبات سهام در اتریوم اشاره کرد. هرکدام برای هدف خاصی طراحی شده است.
بلاکچین یک دفترکل توزیع‌شده است
تمامی اطلاعات کاربران، از جمله سوابق تراکنش‌ها، تصاویر و سایر داده‌ها، در یک دفتر کل ثبت و ذخیره شده، سپس میان همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته میشود؛ به همین دلیل به آن دفتر کل توزیع‌شده گفته میشود. هر نود (Node) یک نسخه از آن را در اختیار دارد و با هرگونه تغییر در دفتر کل، نسخه‌ی موجود نزد نودها نیز به‌روزرسانی میشود.
شفافیت بالای بلاکچین
از آن‌جاکه تمامی اطلاعات در بلاکچین ذخیره می‌شوند، هر کاربر می‌تواند با دانلود و بررسی داده‌ها و یا استفاده از ردیاب‌های کیف پول مانند سایت اتراسکن، مشاهده کند که هر ارز دیجیتال در شبکه چه زمانی و به کدام آدرس کیف پول رفته است و همین ویژگی باعث افزایش شفافیت در شبکه شده است.
طبق این ویژگی فناوری بلاک چین، با وجود اینکه هویت هکرها ناشناس است، اما ارزهای دیجیتال سرقت شده، قابل ردیابی و مشخص بود که به کدام کیف پول منتقل شده‌اند. البته این داده‌ها رمزنگاری شده‌اند و فقط افراد خودشان میتوانند به جزئیات اطلاعات خود دسترسی داشته باشند.
اطلاعات در بلاک چین غیرقابل دست‌کاری هستند
اطلاعات پس‌از آن‌که در بلاک چین ثبت و ذخیره شوند، تقریباً تغییرناپذیر خواهند شد. به‌همین دلیل می‌گویند که امنیت بلاک چین بسیار بالا است؛ زیرا در برابر دست کاری، تغییر یا تقلب، بسیار مقاوم است. برای درک این مفهوم به مثالی توجه کنید. فرض کنید پیامکی (SMS) را به دوست‌تان ارسال کرده‌اید.
پس از فرستادن پیام، شما دیگر نمی‌توانید آن را برای طرف مقابل مانند تلگرام یا واتس‌اپ پاک کنید و یا تغییری در آن ایجاد کنید. بلاک چین دقیقا مشابه همین موضوع فعالیت می‌کند.
کاربردهای بلاک چین
هرچند که بلاکچین عموماً با بیت کوین و تراکنش‌های مالی در ذهن‌ها تداعی میشود، اما کاربردهای بسیار زیادی در سایر صنایع مختلف دارد که افراد و سازمان‌ها میتوانند برای بهبود و تسریع فرایند کارهایشان از آن استفاده کنند. بلاکچین پتانسیل تقریباً بی‌حد و مرزی دارد که در ادامه به تعدادی از کاربردهای آن اشاره خواهیم کرد.
- بانکداری و امور مالی: استفاده از فناوری بلاکچین به مؤسسات مالی و بانک‌ها این امکان را می‌دهد که با سرعت و امنیتی بالاتر، وجه را بین نهادها و یا کشورهای مختلف انتقال دهند.
- سرمایه گذاری: ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال، بر پایه فناوری بلاکچین ایجاد شده‌اند و افراد میتوانند از آن‌ها برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
- توکن‌های غیرمثلی (NFT): افراد میتوانند دارایی‌های هنری مانند تابلوهای نقاشی و آلبوم‌های موسیقی را به توکن ان اف تی تبدیل کنند و در بازارهایی مانند اوپن سی (Open sea) که بر بستر بلاک چین ساخته شده‌اند، به‌فروش بگذارند.
- سلامت و مراقبت‌های پزشکی: کسانی که خدمات درمانی و بهداشتی ارائه می‌دهند، میتوانند از فناوری بلاکچین برای ذخیره ایمن اطلاعات پرونده‌های پزشکی بیماران استفاده کنند تا حریم خصوصی و امنیت بیماران حفظ شود.
- رأی‌گیری دیجیتالی: فناوری بلاک چین می‌تواند برای سیستم‌های رأی‌گیری نیز استفاده شود. زیرا با استفاده از آن، امکان تقلب انتخاباتی حذف میشود.
- زنجیره تأمین: صنایع متفاوت از جمله موادغذایی و حمل‌و‌نقل میتوانند از بلاکچین در فرایند زنجیره تأمین برای تأیید صحت اصالت کالا، پیگیری محصول و به‌طورکلی شفافیت فرایند تولید تا عرضه برای مشتری‌ها استفاده کنند.
- قرارداد هوشمند: بلاکچین قادر است قراردادهای هوشمند را ایجاد کند. نوعی قرارداد که هنگامی که شرایط از پیش تأیین‌شده برقرار شود، قرارداد به‌طور خودکار به اجرا در خواهد آمد و امکان توقف یا دست‌بردن در آن وجود ندارد.
- ثبت سوابق مالکیت: این فناوری تمامی فرایند‌های زمان‌بر و هزینه‌بر ثبت مالکیت سنتی املاک را از بین برده است و به مالکان این امکان را می‌دهد که املاک خود را به‌طور دقیق، دائمی و بدون هیچ‌گونه خطای انسانی ثبت کند.
بیشتر بخوانید: قرارداد هوشمند چیست؟
انواع شبکه بلاک چین
شبکه بلاکچین انواع متفاوتی دارد که براساس نوع کاربرد، ویژگی‌ها و اهداف به ۴ نوع اصلی تقسیم می شوند. در ادامه به بررسی هرکدام با کاربردهایشان می‌پردازیم.
بلاک چین عمومی
بلاکچینهای عمومی، شبکه‌هایی غیرمتمرکز هستند که هر شخص، نود یا ماینر می‌تواند در آن شرکت کند و تمامی داده‌های آن در سراسر نودهای جهان توزیع شده، همچنین امنیت و شفافیت بالایی دارد. متداول‌ترین کاربردهای بلاکچینهای عمومی شامل استخراج (Mining) و تبادل ارزهای دیجیتال است. بیت کوین، اتریوم و پولکادات نمونه‌هایی هستند که بلاکچین عمومی دارند.
بلاک چین خصوصی
این نوع بلاکچینها در مقیاس کوچک‌تری نسبت به شبکه‌های عمومی قرار دارند و معمولاً تحت کنترل یک نهاد یا سازمان هستند که می‌توان آن را طبق نیاز افراد سازمان سفارشی‌سازی کرد. در شبکه‌های خصوصی برخلاف عمومی، فقط کسانی میتوانند به آن بپیوندند که موردتأیید افراد سازمان باشند.
این شبکه‌ها به‌دلیل اندازه کوچک‌تر و محدود بودن تعداد اعضای آن، معمولا سرعت بیشتری دارند.
بلاکچین هیبریدی
بلاکچینهای ترکیبی یا هیبریدی، شامل ترکیبی از ویژگی‌های عمومی و خصوصی است و سازمان‌ها میتوانند کنترل کنند که چه اطلاعاتی خاص و دسترسی به آن باید محدود باشد و چه اطلاعاتی می‌تواند در دسترس عموم قرار گیرد. این نوع شبکه، تراکنش‌هایی با سرعت بالا و هزینه کم‌تر نسبت به نوع عمومی دارد. هرچند که کاملاً شفاف نیست، زیرا بخشی از اطلاعات می‌تواند محافظت شده و پنهان باقی بماند. بازارهای تحت نظارت شدید، مراکز بهداشتی و درمانی و شرکت‌های املاک و مستغلات، از این نوع استفاده می‌کنند.
بلاک چین کنسرسیوم یا یکپارچه
نوع کنسرسیومی، مانند شبکه هیبریدی، ترکیبی از ویژگی‌های عمومی و خصوصی دارد. با این تفاوت که چندین عضو از چندین سازمان مرتبط که اهداف و مسئولیت مشترک دارند، باهم در شبکه همکاری می‌کنند. این موضوع خطر کنترل شبکه توسط یک نهاد مانند بلاکچین خصوصی را از بین می‌برد. اما بلاکچین کنسرسیومی شفافیت کم‌تری هم نسبت به عمومی دارند. بانک‌های مختلف، سازمان‌های تحقیقاتی و زنجیره تأمین برای مدیریت صنایع غذا و دارو معمولاً از این نوع شبکه استفاه می‌کنند.
هدف بلاک چین چیست؟
- افزایش کارایی و سرعت: انتقال‌های سنتی مبتنی بر اسناد کاغذی، زمان‌بر، مستعد اشتباهات انسانی و نیاز به واسطه‌هایی مانند سازمان‌ها هستند. اما فناوری بلاک چین با هدف تسهیل و تسریع تمام این فرایند‌ها شکل گرفته است تا افراد بتوانند بدون معطلی و با کم‌ترین هزینه و خطا، امور خود را انجام دهند.
- غیرمتمرکز ساختن أمور: یکی از مهم‌ترین اهداف بلاکچین، غیرمتمرکز ساختن همه امور است. اینکه افراد بتوانند از سراسر جهان و بدون کنترل و یا خطر امنیتی، اطلاعات خود را ذخیره و یا انتقال دهند.
- افزایش امنیت: از بلاکچین، به‌عنوان یک شبکه‌ی بدون نیاز به‌اعتماد یاد میشود، نه به این دلیل که کاربران به یکدیگر اعتماد ندارند، بلکه به این دلیل که نیازی به اعتماد متقابل ندارند و این اعتماد از طریق امنیت زیاد، شفافیت بالا و قابلیت ردیابی لحظه‌ای در بلاکچین شکل می‌گیرد.
مزایا و معایب بلاک چین
فناوری بلاک چین نیز مانند هر فناوری دیگری خصوصیات مثبت و منفی زیادی دارد که در ادامه راجع‌به مزایا بلاک چین بحث خواهیم کرد.
کاهش خطاهای انسانی
از آن‌جاکه اعتبارسنجی تراکنش‌ها در شبکه بلاک چین توسط دستگاه‌های تخصصی و پیشرفته کامپیوتری انجام میشود، پس بلاک‌ها با دقت بیشتری بررسی و خطاهای انسانی دیگر دخیل نخواهند بود. حتی اگر یکی از کامپیوترها دچار خطا و یا مشکل محاسباتی شود، این خطا تنها روی یک نسخه از بلاک چین رخ می‌دهد و توسط سایر نسخه‌ها پذیرفته نخواهد شد.
کاهش هزینه و واسطه‌ها
یکی از مزایای فناوری بلاک چین، کاهش هزینه و واسطه‌ها است. افرادی که قصد دارند برای دوستان و یا خانواده خود در خارج از کشور مبلغی را انتقال دهند، این‌کار را باید توسط واسطه‌هایی مانند بانک‌ها به روش سنتی انجام دهند که اختلاف ساعت بین کشورها و نیاز به تأیید چندین طرف، باعث طولانی شدن فرایند انتقال وجه میشود. اما کاربران میتوانند از طریق فناوری بلاک چین بدون هیچ‌گونه واسطه‌ای و فقط با پرداخت کارمزد، در کسری از ثانیه این انتقال را انجام دهند. زیرا بلاکچین به‌صورت شبانه‌روزی، هفت روز هفته و در تمام طول سال فعال است.
امنیت بالا
هنگامی که یک تراکنش انجام میشود، شبکه صحت آن را بررسی و در صورتی که تأیید شد، بلاک ساخته و در زنجیره افزوده میشود. این بلاک‌ها دارای یک شناسه منحصربه‌فرد یا هش هستند که همچنین هش بلاک قبلی را نیز در خود دارند.
این موضوع باعث میشود دسترسی هکران به هر بلاک سخت‌تر شود، زیرا برای دسترسی به هر بلاک، نیازمند پیداکردن هش بلاک قبلی است و برای دسترسی به بلاک قبلی، باید هش بلاک قبل‌تر را پیدا و این فرایند همین‌طور ادامه‌دار خواهد بود. همین موضوع باعث افزایش امنیت بلاک چین میشود.
قابل دسترسی برای همه مردم جهان
طبق گزارش بانک جهانی، حدود۱.۳ میلیارد نفر از بزرگسالان در سراسر جهان هستند که حساب بانکی ندارند و پول‌های خود را به‌صورت سنتی در خانه و یا مکان‌هایی امن نگهداری می‌کنند. طبیعتاً این افراد برای انتقال پول نیز دچار مشکل خواهند بود. اما فناوری بلاک چین با فراهم‌کردن ذخیره و انتقال پول به‌گونه‌ای امن و غیرقابل سرقت، توانسته برای این مشکل راه‌حلی ارائه دهد و همه افراد فارغ از نژاد، جنسیت و محل زندگی میتوانند از خدمات بلاکچین استفاده کنند.
حل مشکل دوبار خرج‌کردن
داده‌ها در دنیای دیجیتال میتوانند به راحتی کپی یا تکرار شوند. اما بلاک چین با الگوریتم اجماع و دفتر کل توزیع‌شده این مشکل را حل کرده است. به‌عنوان مثال اگر نودهای شبکه در مورد درستی تراکنش‌ها به اتفاق نظر یا اجماع رسیدند؛ تراکنش معتبر شناخته شده و به آخرین بلاک زنجیره اضافه میشود. اما اگر نودها تشخیص دادند که یک ارز دیجیتال بیش از یک بار درحال خرج شدن است، تراکنش را نپذیرفته و رد خواهند کرد. زیرا هر تراکنش پیش از آن‌که در بلاکچین ثبت شود، توسط نودها با داده‌های موجود در دفتر کل مقایسه می‌گردد.
معایب بلاک چین
در ادامه با معایب بلاک چین نیز آشنا می‌شویم.
مجالی برای فعالیت‌های غیرقانونی
محرمانگی اطلاعات در شبکه این فناوری باعث افزایش امنیت کاربران و کاهش خطر حملات هکری میشود؛ اما این ویژگی روی دیگری هم دارد: فضایی امن برای اقدامات و معاملات غیرقانونی ایجاد می‌کند که مجرمان میتوانند در آن بدون ترس از شناسایی، فعالیت کنند. نمونه مشهور آن سیلک رود (Silk Road)، بازاری غیرقانونی در دارک‌وب که در زمینه فروش مواد مخدر و پول‌شویی فعالیت می‌کرد اما در نهایت سال ۲۰۱۳ توسط اف بی آی شناسایی و بسته شد.
هزینه و مصرف انرژی بالا
درست است که این فناوری هزینه‌ها و دردسرهای انتقال سنتی را کاهش می‌دهد، اما خود این فناوری آن‌قدرها هم ارزان نیست. به‌عنوان مثال در الگوریتم اجماع اثبات‌کار، برای اینکه هر فرد بتواند به یک نود تبدیل شود، باید دستگاه‌های سخت‌افزاری به‌نام ماینر تهیه و به شبکه وصل کند که خود هزینه‌های قابل‌توجهی دارد. همچنین این دستگاه‌ها مصرف برق به‌شدت بالایی دارند و تأثیرات منفی روی محیط زیست می‌گذارند.
احتمال حمله به بلاکچین
یکی از خطراتی که امنیت بلاک چین را تهدید می‌کند، حمله به این شبکه است. اگر بیش از ۵۰ درصد اعتبارسنج‌ها یا ماینرها، کنترل قدرت پردازشی شبکه را در دست بگیرند، میتوانند در Blockchain دست‌برده، تغییراتی ایجاد و یا یک ارز دیجیتال مشخص را بیش از یک‌بار خرج کنند.
سرعت کم در پردازش داده‌ها
تمام پیچیدگی‌های Blockchain باعث کاهش سرعت آن شده است. مثال بارز، بلاکچین بیت کوین است و از آن‌جاکه این ارز دیجیتال از الگوریتم اثبات‌کار استفاده می‌کند، اضافه شدن هر بلاک جدید به زنجیره حدود ۱۰ دقیقه زمان می‌برد که این خود باعث کاهش سرعت پردازش تراکنش‌ها و ایجاد بلاک جدید شده است. هرچند اتریوم وضعیت بهتری نسبت به BTC دارد، اما همچنان در زمینه مقیاس‌پذیری مشکل دارد.
درآمد از بلاک چین چگونه است؟
با گسترش فعالیت و کاربرد بلاکچین، افراد به‌دنبال روش‌هایی هستند تا بتوانند از آن درآمد کسب کنند. در ادامه به روش‌هایی اشاره می‌کنیم که امروزه درحال استفاده است و سودآوری خوبی دارند.
مشاوره در زمینه بلاکچین
با گسترش روزافزون استفاده از فناوری بلاکچین، افراد و کسب‌و‌کارهای زیادی به آن جذب شده‌اند. متخصصانی که در زمینه این فناوری دانش زیادی دارند، میتوانند مشاوره‌هایی در زمینه طراحی زیرساخت شبکه، ایجاد قرارداد هوشمند و سایر فعالیت‌هایی که می‌توان روی بلاک چین پیاده‌سازی کرد، ارائه کنند.
ایجاد محصولات و خدمات مبتنی بر بلاکچین
توسعه محصولات یا خدمات مبتنی بر این فناوری می‌تواند فرصت درآمدی مناسبی برای کارآفرینان باشد. این افراد میتوانند نیازهای بازار را شناسایی و راهکارهای نوآورانه مبتنی بر بلاکچین طراحی کنند. برای نمونه می‌توان به نوشتن قراردادهای هوشمند برای مالکان املاک و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز برای سازمان‌های مختلف اشاره کرد.
سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال
یکی از مشهورترین روش‌هایی که می‌توان از این فناوری سود کسب کرد، سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال است. سرمایه‌گذاران باتوجه به اهداف، استراتژی معاملاتی و میزان تحمل ریسک خود میتوانند در ارز دیجیتال مورد نظر به‌صورت کوتاه‌مدت یا بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند.
استیکینگ
در بلاکچین‌هایی با الگوریتم اجماع اثبات سهام یا PoS، افراد میتوانند ارزهای دیجیتال خود را در شبکه برای مدت زمانی قفل یا به‌عبارتی استیک و در ازای آن پاداش کسب کنند. هرچه مقدار ارز دیجیتال استیک شده بیشتر باشد، کاربر پاداش بیشتری دریافت می‌کند. فرایند استیکینگ علاوه‌بر کسب سود، باعث افزایش امنیت بلاک چین نیز میشود.
مشارکت در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
امورمالی غیرمتمرکز (DeFi)، مجموعه‌ای از برنامه‌های مبتنی بر بلاکچین هستند که هدف آن‌ها بهبود سیستم مالی به‌صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به بانک‌های سنتی است. سرمایه‌گذاران میتوانند از طریق فعالیت‌هایی مانند وام‌دهی یا وام‌گیری بدون واسطه، تأمین نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز و یا مشارکت در ییلد فارمینگ، سود کسب کنند.
بیت کوین چگونه از بلاکچین استفاده می‌کند؟
بیت‌کوین بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده است و بدون آن وجود نخواهد داشت. بلاک چین، دفترکل دیجیتالی است که بیت کوین روی آن ساخته شده تا تراکنش‌های آن را اعتبارسنجی و تأیید کند. سپس اطلاعات هر تراکنش به همان ترتیبی که دریافت شده، روی بلاکچین ثبت و این دفتر برای عموم قابل مشاهده است. بیت کوین با استفاده از بلاک چین، قادر است تراکنش‌ها را به‌صورت امن پردازش کند، مشکل دوبار خرج کردن را از بین ببرد، هویت کاربران و شفافیت شبکه را حفظ نماید، همچنین بیت‌کوین با ایجاد لایه دوم روی بلاک چین خود، خدماتی همچون قرارداد هوشمند، دیفای و ان اف تی نیز ارائه می‌دهد.
تفاوت بلاکچین و بیت کوین
- ماهیت: بیت کوین یک ارز دیجیتال است، درصورتی که بلاک چین یک پایگاه داده توزیع‌شده است.
- کاربرد: بیت کوین عمدتاً برای سرمایه‌گذاری استفاده میشود، اما بلاک چین کاربردهای بسیار فراوانی دارد مانند ساخت ان اف تی، قرارداد هوشمند، برنامه‌های مالی غیرمتمرکز، خدمات درمانی و زنجیره تأمین.
- هدف: بیت کوین در اوایل با هدف ذخیره یا انتقال دارایی ایجاد شد، در صورتی که بلاک چین برای افزایش امینت داده‌ها در فضای دیجیتال شکل گرفت.
- ساختار: بیت کوین از الگوریتم اثبات‌کار پیروی می‌کند و از طریق فرایند استخراج، امنیت خود را افزایش می‌دهد، در صورتی که بلاک چین می‌تواند از الگوریتم‌های متنوعی مانند PoW، PoS و یا سایر الگوریتم‌های اجماع دیگر استفاده کند.
تفاوت بلاکچین و دفتر کل توزیع شده Distributed ledger
DLT نوعی از فناوری است که به افراد و سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا داده‌های خود را در سراسر یک شبکه و به‌صورت دیجیتالی ثبت و ذخیره کنند. این فناوری امنیت بالایی دارد؛ زیرا داده‌ها در یک نقطه مرکزی ذخیره نمی‌شوند و همین موضوع راه را برای نفوذ از بین می‌برد. انواعی از آن شامل هش‌گراف، هولوچین، تمپو، تنگل و بلاک چین میشود. البته برای اینکه هکران بتوانند به شبکه نفوذ کنند، باید به اکثر یا تمام کامپیوترهای شبکه دسترسی داشته باشند تا بتوانند در آن تغییراتی ایجاد کنند که این کار در عمل بسیار دشوار است.
بیشتر بخوانید: دفتر کل توزیع شده چیست؟
اما بلاکچین، خود نوعی از دفتر کل توزیع شده است که تمامی تراکنش‌ها را در بلاک ذخیره و در شبکه به‌صورت رمزنگاری شده ثبت می‌کند و کاربردهای متنوعی دارد. به عنوان مثال پایه و اساس ارزهای دیجیتالی همچون بیت کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال است، همچنین از آن می‌توان برای رأی‌گیری دیجیتالی و خرید و فروش ملک در متاورس استفاده کرد. به بیان ساده، تمام بلاکچینها، دفترکل توزیع‌شده هستند، اما همه دفترکل‌های توزیع‌شده بلاکچین نیستند.
کلام پایانی | بلاک چین چیست؟
در نهایت، بلاکچین فراتر از یک فناوری ساده ثبت تراکنش‌ها است و به‌عنوان یک سیستم امن، شفاف و تغییرناپذیر برای ذخیره و مدیریت داده‌ها شناخته میشود. این فناوری نه‌تنها پایه‌ای برای ارزهای دیجیتال است، بلکه در صنایع مختلف از مالی و بهداشت تا زنجیره تأمین کاربرد دارد. بلاکچین، اعتماد را در فضای دیجیتال ایجاد می‌کند و مسیر نوآوری و کارآمدی در دنیای امروز و آینده را هموار می‌سازد.
سوالات متداول
امنیت بلاک چین چگونه تضمین میشود؟
امنیت بلاکچین به‌واسطه ویژگی‌های غیرمتمرکز بودن، رمزنگاری و داشتن الگوریتم اجماع تضمین میشود.
آیا بلاک چین قابل هک است؟
بله؛ اگر ۵۱ درصد قدرت پردازشی شبکه به دست یک فرد یا سازمان بیفتد، میتوانند در شبکه تغییراتی ایجاد کنند و به اصطلاح آن را هک کنند.
چه کسی بلاک چین را اختراع کرد؟
فناوری بلاکچین برای اولین بار در سال ۱۹۹۱ توسط استوارت هابر و دبلیو اسکات استورنتا معرفی شد؛ دو پژوهشگری که قصد داشتند سیستمی طراحی کنند تا هنگام اسناد ثبت‌شده در فضای دیجیتال قابل دست کاری نباشد.
آیا بلاک چین فقط برای ارزهای دیجیتال استفاده میشود؟
خیر، بلاکچین کاربردهای فراوانی دارد و می‌توان از آن برای ساخت قرارداد هوشمند، خدمات مالی، مدیریت زنجیره تأمین، مراقبت‌های بهداشتی و خدمات درمانی، NFT و رأی‌گیری استفاده کرد.
بلاک چین در ارز دیجیتال چه نقشی دارد؟
بلاک چین در ارز دیجیتال مانند یک دفترکل دیجیتال عمل می‌کند که تمام تراکنش‌ها را به‌صورت شفاف و غیرقابل‌تغییر ثبت و ذخیره می‌کند.
نظرات کاربران